Tupinambis rufescens – teju czerwony

Pomimo swoich dużych rozmiarów Tupinambis rufescens jest gatunkiem stosunkowo łatwym w hodowli o łagodnym charakterze i niezwykłej inteligencji. Jest to duża jaszczurka osiągająca ponad metr długości. Ze względu na łagodne usposobienie, łatwość w hodowli, zdolności adaptacyjne oraz odporność na błędy w hodowli, podbiła serca miłośników i hodowców na całym świecie. Również w naszym kraju cieszy się coraz większą popularnością.

Nazewnictwo

Nazwa Polska – teju czerwony
Nazwa Angielska – red tegu
Nazwa niemiecka – roter teju
Nazwa łacińska – Tupinambis rufescens

Gatunki z rodzaju Tupinambis z rodziny Teiidae są powszechnie znane jako teiú, lagartiu, teju, tegu, jacuraru, jacuaru, jacuruaru, jacruaru i caruaru.

Systematyka

Salvator rufescens, HARVEY 2012

Tupinambis rufescens, AVILA 2013

Rodzaj Tupinambis składa się z największych jaszczurek Ameryki Południowej, liczący aż 7 gatunków:

Tupinambis duseni
Tupinambis longilineus
Tupinambis merianae
Tupinambis palustris
Tupinambis quadrilineatus
Tupinambis rufescens
Tupinambis teguixin

Status prawny

Teju czerwony jest gatunkiem chronionym więc do jego legalnej hodowli obowiązkowy jest dokument CITES świadczący o jego pochodzeniu.

Wygląd

Młode osobniki z tego gatunku są brązowo – zielone z czarnymi paskami na całej szerokości ciała. Czerwone zabarwienie u młodych nie występuje lecz pojawia się stopniowo w okresie dojrzewania. Samce tego gatunku zazwyczaj są jaśniejsze niż samice. Rosną bardzo szybko. Samice osiągają 90 cm długości natomiast samce są znacznie większe ponieważ ich długość wynosi 140 cm. Dodatkowo samiec posiada tak zwane poliki, oraz masywniejszą głowę, jednak nie są widoczne u młodych, kształtuje się to wraz ze wzrostem gada. Jaszczurki te posiadają bardzo silne szczęki oraz masywny długi ogon. Cechą wspólną dla wszystkich tejowatych jest rozwidlony długi język.

Występowanie

Gatunek ten występuje w Argentynie, Boliwii oraz Paragwaju.

Biotop

Jaszczurka typowo naziemna o dziennej aktywności. Wymaga stabilnego środowiska bez dużych wahań termicznych. Preferuje klimat umiarkowany. Większość swojego życia spędza w wykopanych przez siebie głębokich norach. Często spotykany w pobliżu zbiorników wodnych. W swojej ojczyźnie pojawia się również na terenie zamieszkałym przez ludzi. Niestety traktowany jest jako szkodnik zjadający jajka, małe pisklaki oraz owoce i warzywa i ryby. Zdarzają się częste polowania na te jaszczurki, miejscowa ludność pozyskuje z nich skórę i mięso.

Długość życia

Przy zapewnieniu im odpowiednich warunków do życia potrafią dożyć od 15 do 20 lat.

Dostępność

Ze względu na małą popularność tego gatunku dostępność jest niewielka. Często zdarza się, że Teju zanim trafi do ostatecznego terrarysty, przechodzi przez kilku pośredników. Zwracam na to szczególną uwagę ponieważ większość takich osobników jest niedożywiona nie wspominając o prawidłowej suplementacji.

Aktywność

Jaszczurka o typowo dziennej aktywności. Całymi dniami potrafi wylegiwać się w norach. Na wolności często poluje o świcie. W warunkach domowych nie jest to regułą.

Zachowanie

Pomimo swoich dużych rozmiarów to bardzo spokojne jaszczurki a ich oswajanie nie jest trudne. Bardzo łatwo nawiązują silna więź z opiekunem. W odróżnieniu od innych jaszczurek podobnej wielkości teju posiada spokojny temperament co czyni go czymś więcej niż tylko gadem. Dlatego też, niektórzy traktują je jako typowe zwierzątko domowe. Jaszczurki te można trzymać zarówno pojedynczo jak i w parach czy haremach.

Terrarium

Zbiornik dla jednej dorosłej jaszczurki z uwagi na jej rozmiar powinien posiadać wymiary nie mniejsze niż 180x90x90 cm. W związku z tym że jest to gatunek naziemny to długość i szerokość terrarium ma duże znaczenie. W ciągu dnia możemy pozostawić terrarium otwarte co sprawi, ze nasz teju spacerował będzie po naszym mieszkaniu co wpłynie pozytywnie na proces oswajania. Należy to jednak robić z rozwagą i podczas naszej obecności. Jako podłoże polecam korę jodłową, która jest naturalnym podłożem do terrarium tropikalnego i leśnego. Doskonale absorbuje wodę powolnie ją uwalniając, utrzymując tym samym wilgotność w naszym terrarium w sposób naturalny, odtwarzając naturalne środowisko do prawidłowego życia i funkcjonowania naszego pupila. Należy pamiętać o tym, aby umożliwić teju jak największą przestrzeń do poruszania się na dnie terrarium a wszelkie dekoracje umieścić na ściankach terrarium. Teju to jaszczurki egzotermiczne. Ogrzewając się, polegają na zdolności do regulowania temperatury ciała, poprzez wybieranie miejsca, które posiada temperaturę odpowiadającą ich potrzebą w danym momencie. Dlatego powinniśmy zadbać o to, aby stworzyć w terrarium panującą w naturalnym środowisku zmienność termiczną. Aby nasz Teju mógł wybrać temperaturę, której potrzebuje w danym momencie. W strefie ciepłej naszego terrarium temperatura powinna oscylować w granicach 30°C. Natomiast w strefie chłodnej 26°C. Pod promiennikiem ciepła temperatura powinna osiągać nie więcej niż 40°C. Nieodzownym elementem do życia jest woda. Musimy zadbać o stały dostęp do czystej, odstałej wody.

Temperatura

W dzień 26-30°C pod promiennikiem do 40°C. W nocy zaś temperatura powinna oscylować w granicach 20-24°C.

Z racji tego, że teju do prawidłowego funkcjonowania potrzebuje UVB do ogrzewania terrarium polecam meta-halogen. Jest on najczęściej wybierany przez wielu hodowców gadów. Zamiast lampy grzewczej plus lampy UVB meta-halogen posiada obydwie te funkcje w jednej żarówce.

Wilgotność

W dzień w granicach 50-60%. Dla tych, którzy chcieliby posiadać terrarium w pełni zautomatyzowanie aby nie musieć sprawdzać wilgotności i zraszać terrarium proponuje zastosować generator mgły z elektronicznym higrometrem, utrzymujący stała wilgotność w zbiorniku.

Oświetlenie

12 godzin w ciągu dnia jak również źródło promieniowania UVB do prawidłowego syntezowania witaminy D3.

Higiena

Utrzymanie higieny i czystości w terrarium jest bardzo ważne. Odchody powinny być usuwane na bieżąco. Nieprawidłowa higiena w naszych terrariach jest prawdopodobnie główną przyczyną problemów zdrowotnych naszych gadów.

Oswajanie

Przy częstym wypuszczaniu teju z terrarium, obcowaniu z opiekunem i zaznajomieniem się z pomieszczeniami domowymi, proces oswajania przebiega bardzo sprawnie. Młode osobniki często się stawiają, tym nie należy się jednak przejmować. Bardzo łatwo nawiązują silna więź z opiekunem. Z ciekawostek podpowiem, że jako jedyna jaszczurka na świecie, teju patrzy w oczy swojemu opiekunowi. Jest to niezwykle zjawisko. Cały proces oswajania nie jest trudny i przebiega w ten sam sposób jak u innych jaszczurek (patrz Oswajanie jaszczurek).

Żywienie

Młode teju są bardzo żarłoczne dlatego należy pamiętać o odpowiedniej ilości podawanego pokarmu a także o suplementacji wapniem i mikroelementami, która odgrywają ważną rolę podczas wzrostu gada. Brak suplementacji wapnia doprowadza do deformacji kości. Wapń podajemy do każdego posiłku natomiast witaminę D3 raz na tydzień. Teju to jaszczurki wszystkożerne. Są naturalnymi czyścicielami wiec ważną rolę odgrywa także urozmaicanie pokarmu. Podstawą diety u młodych teju są owady, szarańcza, świerszcze, karaczany, mole woskowe, larwy drewnojada oraz mącznika młynarka. Należy pamiętać o tym, aby pokarm nie był większy niż głowa jaszczurki. Podrostkom dietę rozszerzamy o oseski mysie oraz jajka przepiórcze (ugotowane). Z dorosłymi osobnikami nie ma większego problemu, zjedzą wszystko co im podamy m.in. raki, odmrożone myszy, pisklęta przepiórcze, surowe mięso z indyka, jagnięcina, dziczyzna i wołowina, filety ze świeżych ryb, podroby indycze takie jak wątróbka i serca. Ulubionym przysmakiem teju są krewetki. Oprócz mięsa teju preferuje też spory dodatek owoców w diecie: jabłka, jagody, jeżyny, maliny, wiśnie, kiwi, mango, melon, dynia, arbuz. Można również podawać owoce takie jak gruszki, brzoskwinie, truskawki, lecz nie należy podawać ich zbyt często ponieważ są bogate w szczawiany. Z warzyw śmiało możemy podawać paprykę oraz liście mniszka lekarskiego. Teju posiadają szybki metabolizm, dlatego ważne jest odpowiednie karmienie. Młode karmimy codziennie. Podrośnięte teju co drugi dzień a dorosłe możemy karmić dwa razy w tygodniu. Taki system żywienia jest odpowiedni i najczęściej stosowany przez wielu hodowców jaszczurek.

Dymorfizm płciowy

Dojrzałość osiągają zwykle do 3 lat. Dopiero wtedy możemy odróżnić samca od samicy. Samce są znacznie większe od samic dodatkowo samiec posiada tak zwane poliki oraz masywniejszą głowę a u nasady kloaki posiadają wyraźnie widoczne ostrogi.

Rozmnażanie

Dojrzałość osiągają zwykle do 3 lat. Samica składa aż do 50 jaj. Inkubacja w temperaturze 30°C trwa około 90 dni. Ze względu na trwający aż do 7 miesięcy okres hibernacji teju (który bez przygotowania może doprowadzić do śmierci gada), rozmnożyć ten gatunek jest bardzo trudno. Dlatego są to tak rzadkie w dostępności i drogie jaszczurki.

Zimowanie

W niewoli hibernacja Teju nie jest obowiązkowa i nie odbija się na jego zdrowiu. Jednak jest niezbędna przed okresem godowym i rozrodczym. Hibernacja teju jest bardzo skomplikowana a każdy zły i nieprzemyślany ruch może doprowadzić do śmierci gada. Temperatura hibernacji ok 15°C. Czas trwania do 7 miesięcy. Należy bacznie obserwować cały ten proces. Ponieważ hibernacja potrzebna jest tylko i wyłącznie do rozrodu gadów a dojrzałość płciową teju osiągają w trzecim roku życia, to właśnie od tego momentu należy rozpocząć hibernację. U dorastających osobników nie ma to sensu ponieważ po pierwsze są mniej odporne na błędy niż dorosłe osobniki a po drugie nawet po udanej hibernacji i tak do godów nie przystąpią ponieważ są niedojrzałe płciowo. Okres hibernacji powinien trwać od 3 do 7 miesięcy. I to tak naprawdę od nas samych zależy jak długi będzie to okres. Pamiętajmy tylko o tym i jest to moim zdaniem najważniejsze aby wprowadzanie w stan hibernacji jak również wybudzanie powinno być stopniowe. Należy pamiętać również o tym, aby podczas rozpoczęcia hibernacji nie karmić naszego teju. Zalegający pokarm bądź odchody w organizmie gada będą gniły doprowadzając do jego śmierci. Kilka dni przed planowanym rozpoczęciem okresu zimowania należy zaprzestać karmienia. Gdy zaobserwujemy, że nasz gad się wypróżnił możemy przystąpić do wprowadzania w stopniowy stan uśpienia. Swoje teju w stan hibernacji wprowadzam od początku Listopada. Czas, który sobie przyjąłem na przygotowanie teju do zimowania trwa 4 tygodnie. 12 godzinny tryb oświetleniowy podzieliłem przez 3 tygodnie. Tak więc z początkiem listopada zmieniłem czas oświetlenia z 12 na 9 godzin. Następny tydzień z 9 na 6 godzin. Kolejny tydzień z 6 na 3 godziny i po upływie tygodnia całkowicie wyłączam lampy w terrarium. Podczas zmian godzin oświetlenia dobre są częste kąpiele naszego teju, aby mieć całkowitą pewność że jelita zostały całkowicie opróżnione. Po upływie 3 tygodni, jedyna temperatura jaka panuje w terrarium to temperatura pokojowa. W takiej temperaturze z całkowicie wyłączonymi lampami pozostawiam teju przez tydzień. Gdy minie zakładane przeze mnie 4 tygodnie, przenosimy do pomieszczenia, w którym uzyskamy temperaturę 15°C. Pamiętać należy o tym, aby temperatura zimowania była stała. Wahania temperatur mogą zaszkodzić zwierzęciu. W czasie zimowania regularnie sprawdzamy temperaturę i wilgotność. W miesiącu marcu przystępujemy do wybudzania. Trwa to oczywiście krócej niż wprowadzanie w okres hibernacji, lecz ważne jest, aby było stopniowe. Z chłodnego miejsca przenosimy teju do temperatury pokojowej na kilka godzin. Jest to dobry czas na zastosowanie kąpieli w celu obfitego nawodnienia i zwilżeniu śluzówek. Następnie umieszczamy gada w terrarium również na jakiś czas. Kolejnym krokiem jest włączenie lamp i stopniowe zwiększanie temperatury. Po przywróceniu warunków terrariowych do tych z przed zimowania należy nakarmić naszego zwierzaka. Pamiętając o tym, że przez ostatnie miesiące żołądek naszego gada nie pracował powinniśmy pierwsze karmienie wykonać małymi porcjami, podając pokarm łatwo przyswajalny, nieobciążający nadmiernie żołądka gada. Kolejne karmienia powinny być obfite. Szczególną uwagę należy zwrócić na suplementacje. Ze szczególnym uwzględnieniem żywienia samic przed okresem rozrodczym. Na zakończenie dodam, że zimowanie gadów nie należy do rzeczy łatwych. Wymaga od opiekuna sporej uwagi, wiedzy a przede wszystkim praktyki w hibernacji gadów.

Uwagi

Wielu hodowców czerwonych teju boryka się z problemami skóry u tych gadów. Zasięgając opinii weterynaryjnej oraz stosowanie się do zaleceń zniwelowałem ten problem całkowicie. Po pierwsze zróżnicowana dieta. Problemy skórne pojawić się mogą w wyniku braku prawidłowej ilości witaminy b w organizmie gada. W aptekach witaminy b jest pod dostatkiem. Tak więc wystarczy sproszkować kapsułki i podawać do pokarmu raz w tygodniu. Drugi ważny element to wilgotność w terrarium. Zbyt niska wilgotność to powód do pojawienia się problemów ze skórą u teju. Pamiętajmy o tym, aby utrzymywać stałą wilgotność w naszym terrarium, odtwarzając naturalne środowisko naszego gada.

Teju czerwony jest gatunkiem nadającym się zarówno dla początkujących jak i zaawansowanych hodowców. Moim zdaniem najbardziej inteligentna jaszczurka, bardzo łatwo nawiązująca silna więź z opiekunem. W odróżnieniu od innych jaszczurek podobnej wielkości teju posiada spokojny temperament co czyni go czymś więcej niż tylko gadem. Jak już wspomniano jest na załączniku CITES patrz status sprawny.

Opracowanie

Łukasz Bochentyn

Liczba wyświetleń: 8240