Uroplatus phantasticus – gekon liścioogonowy

Uroplatus phantasticus – gekon liścioogonowy

Uroplatus phantasticus jest jednym z najmniejszych przedstawicieli rodzaju – może osiągać do ok. 11 cm długości całkowitej. O zmiennej kolorystyce ubarwienia (w różnych odcieniach brązu, szarości i zieleni) jak i rysunku wzoru – zazwyczaj plamisty. Trójkątna głowa o bardzo ostrych kształtach; nad oczami, podobnie jak gekon scynkowy, ma wyrostki skórne przypominające rzęsy. Ogon płaski bardzo przypominający martwy liść. Część samców dodatkowo ma wycięcia w ogonie, upodabniające go do liścia wyjedzonego przez owady. Duże oczy to przystosowanie do ich nocnego trybu życia – w zależności od osobnika mogą być brązowe, białe, czerwone bądź ciemnozielone. Spodnia część palców każdej kończyny zaopatrzona w lamelle dzięki którym mogą z łatwością poruszać się nawet po pionowych, gładkich powierzchniach.
Zarówno ubarwienie jak i dziwaczne kształty ciała to podstawowa forma kamuflażu tych całkowicie bezbronnych gekonów.

Systematyka

Gromada: Reptilia – gady

Podgromada: Lepidosauria – lepidozaury

Rząd: Squamata – łuskonośne

Podrząd: Sauria – jaszczurki

Infrarząd: Gekkota

Rodzina: Gekkonidae

Podrodzina: Gekkoninae

Rodzaj: Uroplatus

Gatunek: Uroplatus phantasticus (Boulenger, 1888) – gekon liścioogonowy

Nazewnictwo

Nazwa polska: Gekon liścioogonowy

Nazwa angielska: Satanic leaftail gecko, Phantastic leaftail gecko, Eyelash leaftail gecko

Występowanie

Podobnie jak inni przedstawiciele rodzaju – Uroplatus phantasticus to gatunek endemiczny, występujący jedynie na Madagaskarze.

Biotop

Gekony te są mieszkańcami lasów deszczowych wschodniego wybrzeża wyspy – od Parku Narodowego Ranomafana po rezerwat Perinet w północnej jej części. Zazwyczaj zasiedlają niskie krzewy – do rzadkości należy widok tych gekonów na wysokościach powyżej 1 metra.

Cechy szczególne

Gdy boi się, spada z gałęzi a gdy śpi, zwisa na dwóch łapkach, niczym martwy liść. Niektóre z nich są spłaszczone grzbieto – brzusznie i maskują się siedząc na pniach drzew inne są spłaszczone bocznie i udają zeschnięte liście. Największym gatunkiem jest Uroplatus fimbriatus osiągający długość całkowitą 30 cm, a najmniejszym Uroplatus ebenaui (z racji bardzo krótkiego ogonka) 9 cm. Wszystkie gatunki są mistrzami kamuflażu i są w stanie zmieniać barwę jak i jej natężenie.

Aktywność

Swą aktywność rozpoczynają o zmierzchu i trwa ona przez całą noc. W warunkach niewoli zdarza im się buszować w zbiorniku również w dzień, pod osłoną cienia roślin.

Żywienie

W warunkach terraryjnych możemy karmić je świerszczami czy też karaczanami – dopasowanymi do wielkości jaszczurek. Jako urozmaicenie mole woskowego – motyle i larwy. W okresie lata sprawdzi się plankton łąkowy. Nieodzowna, regularna suplementacja – wapń do każdego posiłku, a preparat witaminowo- mineralny 2-3 x w miesiącu.
Dorosłe osobniki karmimy co drugi dzień, a młode codziennie.

Terrarium

Dla pary Uroplatus phantasticus terrarium typu tropikalnego, o wymiarach: 60x60x90cm (dł.x szer. x wys.) będzie spełniało wszystkie warunki do ich chowu. Nieodzowna jest odpowiednia wentylacja zbiornika, która zapewni prawidłową cyrkulację powietrza w terrarium, co zapobiegnie rozwojowi niebezpiecznych pleśni i bakterii, stanowiących zagrożenie dla zdrowia i życia naszych podopiecznych. Równie ważne jest regularne i częste sprzątanie odchodów gekonów. Tylną ścianę, a najlepiej tylną i jedną z bocznych możemy wyłożyć płytą korkową lub korą z dębu korkowego, ewentualnie korą innych drzew liściastych – te należy zabezpieczyć przed rozwojem grzybów. Jako podłoże sprawdzi się każdy substrat podtrzymujący wilgotność, tak niezmiernie ważną w utrzymaniu tego gatunku. Dobrze sprawdzi się kilkucentymetrowa warstwa mchu torfowca czy też mieszanka torfu z mchem i liśćmi – są na tyle miękkie, że w razie upadku gekona nie dojdzie do kontuzji. Zbiornik obsadzamy naturalną, roślinnością tropikalną, która nie dość że uatrakcyjni wygląd wizualny to pozwoli podtrzymywać wysoki poziom wilgotności, tworząc swoisty mikroklimat oraz będzie ostoją dla mieszkańców terrarium. W wystroju zbiornika ważnymi elementami będą liczne konary i gałęzie.

Oświetlenie

Ze względu na nocny tryb życia jak i niskie wymagania termiczne nie wymagają silnego światła. U tych gekonów wydaje mi się bardzo nietrafione stwierdzenie, że jako zwierzęta nocne nie wymagają UV – większość dnia spędzają właśnie śpiąc na gałązkach gdzie dociera do nich słońce, a tym samym promieniowanie. Świetlówka UVB – 5% będzie wystarczająca – dzięki niej zapobiegniemy krzywicy u gekona, będzie ładniej wybarwiał się, a przy okazji naświetlanie promieniami UVB wspomoże rozwój posadzonych roślin.

Temperatura

W okresie lata, w dzień 22-24°C gdzie absolutne maksimum to 26°C a w nocy 21-23°C. Podczas okresu zimowego, w nocy temperatura powinna być w granicach 19-21°C a w dzień 21-23°C.

Wilgotność

W dzień wilgotność powinna być na poziomie 70-90%; poziom 80% jest optymalny dla tego gatunku. W nocy wzrost do 90-100%. Dla podtrzymania tak wysokiej wilgotności konieczne jest obfite spryskiwanie – 2-3 x w ciągu doby.

Dymorfizm płciowy

Dymorfizm płciowy, jak u większości gadów jest najlepiej widoczny gdy gad jest dorosły tym bardziej, że dopiero wówczas osiąga 11cm z ogonem. Samce mają dwa rzędy porów nad kloaka w formie literki V, oraz delikatne zgrubienia u nasady ogona.

Rozmnażanie

W warunkach naturalnych sezon rozrodczy przypada na porę deszczową – to okres naszej wiosny. Nie ma wyraźnie zaznaczonej pory zimowej i zegar biologiczny sam im dyktuje okres godów. W warunkach terraryjnych zimowanie nie jest wymagane, ale z pewnością symulacja okresu zimowego pozytywnie wpłynie na rozmnażanie, choćby przez lepszą synchronizację cyklu płciowego samicy i samca. Po ok. 30 dniach od zapłodnienia samica składa dwa jaja na ziemi przy jakiejś gałęzi. Po około 90 dniach od złożenia, inkubując jaja w temperaturze 25-26°C, powinny się wykluć młode, które są tak małe ze należy je karmić wylęgiem świerszczy lub owocówką. Odchów wyklutych gekonów to prawdziwe wyzwanie i jest najtrudniejsze w całej hodowli tego gatunku. Są niezwykle wrażliwe i nie tolerują wyższych temperatur. Powinny być utrzymywane w temp. 21-22°C w ciągu dnia, z nocnym spadkiem o 1-2°C.

Uwagi

Gekony z rodzaju Uroplatus polecane są tylko doświadczonym hodowcom, wymagając od nich troskliwej opieki i uwagi. To wciąż wielki rarytas – do rzadkości należą osobniki urodzone w niewoli. Osobniki z odłowu, zestresowane i narażone na długotrwały transport w strasznych nieraz warunkach, o wysokim stopniu odwodnienia i zapasożycenia endo- i ektopasożytami w bardzo szybkim tempie giną. Gekon z osadem na oczach, powyginanym ogonem, zapadnięty, apatyczny lub mający problemy z koordynacją ruchową nie powinien być kupowany.

Od 2005 roku rodzaj Uroplatus jest objęty ochroną i znajduje się w II załączniku CITES oraz w Aneksie B UE.

 

Opracowanie i źródła informacji
Piotr Pręgowski
na podstawie:
Glaw, F and M. Vences. 1994. A Fieldguide to the Amphibians and Reptiles of Madagascar. 2nd ed.
http://www.geocities.com/reptiluvr/phantasticuscaresheet.htm
http://www.geocities.com/reptiluvr/sikoraecaresheet.htm
http://www.kingsnake.com/rockymountain/RMHPages/RMHpr02.htm

 

Liczba wyświetleń: 17567