Varanus albigularis – waran białogardły

Spis treści

Varanus albigularis – waran białogardły

Varanus albigularis (Daudin, 1802) to jeden z najbardziej imponujących przedstawicieli afrykańskiej herpetofauny. Przez długi czas uważany był za podgatunek Varanus exanthematicus, jednak na przełomie lat 80. i 90. XX w. został podniesiony do rangi osobnego gatunku. Spotkanie z dużym okazem w jego środowisku naturalnym czy też bezpośredni kontakt w warunkach niewoli to niezapomniane przeżycie dla wszystkich ludzi, choć nasze – ludzkie reakcje będą różniły się, jedni będą odczuwać lęk i obrzydzenie, inni natomiast będą zachwycać się możliwością obserwacji tak majestatycznego zwierzęcia jakim jest ten waran.

To duża, masywnie zbudowana jaszczurka, która może dorastać do ok. 2 m (zazwyczaj nie przekracza 160 cm), długość ogona nieznacznie przekracza długość samego tułowia (SVL).
O ciemnej (szarej, brązowej) kolorystyce ubarwienia z wzorem złożonym z rozet o jaśniejszym środku czy też plam dających złudzenie poprzecznych pasów; u dorosłych osobników mniej wyraźne. Głowa masywna, z bulwiastym pyskiem, tępo zakończonym. Najbardziej kontrastowe i efektowne ubarwienie, z dużą ilością bieli mają osobniki formy przylądkowej tzw. „Varanus albigularis capensis” – należą do południowej populacji podgatunku nominatywnego.

Podgatunki

Varanus albigularis albigularis
Varanus albigularis angolensis
Varanus albigularis microstictus

Długość życia

Co najmniej kilkanaście lat.

Biotop

Varanus albigularis występuje zarówno na obszarach różnych zbiorowisk roślinnych (w tym na sawannach i w buszu) – często widywany wśród skupisk drzew (ale w gęstych lasach nie jest obecny) jak i na półpustyniach. Doskonale czują się zarówno na ziemi jak i na drzewach. Na swoje kryjówki adaptują wszelkiego rodzaju jamy, nory, dziuple czy rozpadliny skalne.

Takie kryjówki pełnią niezwykle istotną, termo- i hydroregulacyjną rolę w życiu Varanus albigularis – w okresach o ekstremalnie niekorzystnych warunkach atmosferycznych warany te ograniczają do minimum swą aktywność, spędzając czas właśnie w nich. Energię do przeżycia czerpią ze zgromadzonych rezerw tłuszczu.

Obserwacje nad populacją z Etoshy wskazują na zajmowanie przez te warany własnych terytoriów o dużej powierzchni – średnia wielkość terytorium jednego samca to 18 km² , samica zaś zajmuje znacznie mniejsze bo zaledwie o powierzchni ok. 6 km².

Długość życia

Co najmniej kilkanaście lat.

Występowanie

Angola, Botswana, Demokratyczna Republika Konga, Dżibuti, Etiopia, Kenia, Mozambik, Namibia, Republika Południowej Afryki, Somalia, Tanzania, Uganda, Zambia, Zimbabwe.

Temperatura

24-34°C, a pod promiennikiem może przekraczać 40°C.

Terrarium

Terrarium stepowe. Wymagany będzie przestronny zbiornik i w przypadku tego gatunku dobrze sprawdzi się zasada „im większe tym lepsze”. Jako podłoże możemy wykorzystać grubą warstwę ziemi czy też mieszanki piasku i torfu. Nieodzownymi elementami wystroju będą solidne konary i duże kamienie – odpowiednio osadzone/przytwierdzone, tak aby zminimalizować ryzyko osunięcia się i przygniecenia mieszkańców terrarium. Na wyposażeniu musi też znaleźć się ciężkie i stabilne naczynie z czystą, odstaną wodą.
W okresie lata, jeśli tylko mamy taką możliwość to warto aby nasz podopieczny miał możliwość skorzystania z dobrodziejstwa kąpieli słonecznej, w ogrodzie czy też na balkonie. W tym celu możemy wybudować wolierę zabezpieczoną przed ewentualną ucieczką warana jak i przed dostępem innych zwierząt np. psów czy kotów. W takiej wolierze/wybiegu należy zapewnić możliwość schronienia się w cieniu oraz nieograniczony dostęp do wody.

Wielkość terrarium dla dorosłego osobnika to minimum 300x200x150cm. Cykl oświetlenia 12 godzinny. Promieniowanie UVB 10%.

Żywienie

W skład ich diety w środowisku naturalnym wchodzą bezkręgowce, płazy, gady (również te jadowite) i ptaki oraz ich jaja, małe ssaki, nie pogardzą również napotkaną padliną. Badania terenowe nad Varanus albigularis z Narodowego Parku Etosha (Namibia) wykazały, że lokalna populacja żywi się jedynie w okresie pory deszczowej, która trwa ok. 5 miesięcy (grudzień-maj). Pora sucha to czas głodu – w jej trakcie samce mogą tracić ok. 35% swej wagi, a samice nawet ponad 50% co ma związek z sezonem rozrodczym i składaniem przez nie jaj, w tym tak trudnym okresie. W porze deszczowej bardzo szybko odzyskują masę – w ciągu zaledwie 3 tygodni potrafią przybrać 1 kg. W warunkach terraryjnych możemy podawać zarówno duże bezkręgowce, gryzonie, ptaki i ich jaja, ryby słodkowodne oraz kawałki mięsa i podroby.

Rozmnażanie

W porze deszczowej warany białogardłe wykazują najwyższą aktywność – to okres obfitości pokarmu; podobną aktywność wykazują samce w okresie godów, w trakcie którego potrafią przemierzyć wiele kilometrów w poszukiwaniu gotowych do zapłodnienia samic. Podobnie jak u innych afrykańskich waranów samice tego gatunku są niezwykle płodne i jednorazowo mogą złożyć nawet kilkadziesiąt jaj, w warunkach niewoli składają średnio kilkanaście jaj. W 30-35 dni od kopulacji samica składa jaja, które inkubujemy na podłożu z wermikulitu/perlitu z dodatkiem wody w stosunku 1:1 i w temperaturze ok. 28-30°C – w takich warunkach inkubacja trwa ok. 150 dni.

Wyklute warany mogą mierzyć 22-26 cm długości całkowitej. Opieka nad młodymi osobnikami nie powinna przysparzać problemów. Podobnie jak w przypadku innych gatunków dieta zróżnicowana – karmimy je 4-5x w tygodniu owadami i in. bezkręgowcami; gryzonie nie powinny być dominującym składnikiem diety młodych waranów. Nie zapominamy o suplementacji, w szczególności uwzględniając wapń (przy podawaniu całych kręgowców suplementacja nie wydaje się być potrzebna). Młode możemy trzymać w małych grupkach – na czas karmienia powinny być separowane, a przynajmniej bacznie obserwowane i kontrolowane czy wszystkie pobierają pokarm.

Zimowanie

Kilkutygodniowy okres przetrzymywania w niższych temperaturach 16-18°C i skróconym o 2-3 godziny dniem, który poprzedza sezon rozrodczy – wydaje się być czynnikiem stymulującym zachowania godowe u tego gatunku – część hodowców uważa to wręcz za niezbędne w reprodukcji tego gatunku.

Uwagi

W warunkach terraryjnych jest gatunkiem bardzo podatnym na otyłość i związane z tym problemy zdrowotne. Jest to spowodowane notorycznym przekarmianiem i brakiem aktywności ruchowej w zbyt małych, niedopasowanych do rozmiarów tych majestatycznych gadów zbiornikach.
Opracowanie i źródła informacji
Opracował Piotr Prokulewicz na podstawie