Varanus bengalensis – waran bengalski

Spis treści

Varanus bengalensis – waran bengalski

Varanus bengalensis (Daudin, 1802) jest przedstawicielem podrodzaju Empagusia, w skład którego wchodzi 5 gatunków (Varanus bengalensis, Varanus dumerili, Varanus flavescens, Varanus nebulosus i Varanus rudicollis).
To duża jaszczurka – największe osobniki mogą dorastać do ok. 170 cm długości całkowitej, pomimo osiąganych rozmiarów są niezwykle szybkie i zwinne. O ubarwieniu bazowym części grzbietowej od ciemnobrązowego, ciemnoszarego aż po czerń, z jaśniejszymi znaczeniami. Z długim, bocznie spłaszczonym ogonem, z dwoma rzędami łusek o zaostrzonych krawędziach. Młode osobniki bardziej jaskrawo ubarwione, często z żółtawymi plamkami tworzącymi wzór poprzecznych pasów w części grzbietowej. Choć to typowa jaszczurka naziemna, to gdy zaistnieje taka konieczność będzie wspinał się po drzewach (młode osobniki częściej i więcej czasu spędzają na drzewach), w chwilach zagrożenia potrafi zeskoczyć z wysokości nawet kilkunastu metrów. Nie stroni również od środowiska wodnego – jest dobrym pływakiem i nurkiem.

Varanus bengalensis niewielu ma naturalnych wrogów – największym ze wszystkich, jest najbardziej żądne mordu zwierzę na ziemi – człowiek. W stosunku do ludzi bojaźliwy, jeśli tylko będzie miał możliwość to unika konfrontacji. Natomiast broniąc się najpierw syczy, a nadymając się stwarza pozory znacznie większego niż jest w rzeczywistości, gdy to nie poskutkuje nie zawaha się przed użyciem zębów jak i ogona, którym potrafi wymierzać silne i bardzo precyzyjne ciosy.

Długość życia warana Varanus bengalensis

Kilkanaście lat.

Wygląd samca warana Varanus bengalensis

Samce osiągają większe rozmiary.

Podgatunki warana Varanus bengalensis

Istnieją rozbieżności w kwestii podgatunków u Varanus bengalensis. W licznych opracowaniach dotyczących waranów zespół wybitnych, niemieckich naukowców z Zoologische Forschungsmuseum Alexander Koenig w Bonn nie wyróżnia w tym gatunku żadnych podgatunków

Występowanie warana Varanus bengalensis

Bangladesz, Birma, Indie, Iran, Nepal, Pakistan, Sri Lanka.

Biotop warana Varanus bengalensis

Gatunek plastyczny ekologicznie – są mieszkańcami zarówno suchych terenów, porośniętych niską roślinnością – krzewami jak i skraju czy też samych lasów, terenów zalewowych wzdłuż rzek. Często widywane na polach uprawnych, blisko domostw – przyciągane zapachem ptactwa domowego i wszechobecnych gryzoni.
Kryjówki, w postaci nor czy szczelin zapewniają tym waranom stabilny mikroklimat (wyższą wilgotność i niższą temperaturę niż ma to miejsce poza schronieniem).

Występowanie warana Varanus bengalensis

Bangladesz, Birma, Indie, Iran, Nepal, Pakistan, Sri Lanka

Aktywność warana Varanus bengalensis

Dzienna

Żywienie warana Varanus bengalensis

Dieta waranów bengalskich w dużej mierze składa się z bezkręgowców – od owadów i in. stawonogów (pajęczaki, skorupiaki) po mięczaki. Jeśli tylko nadarzy się okazja chętnie będą wzbogacać swą dietę w kręgowce: płazy, ryby, gady (w tym mniejsze osobniki własnego gatunku), ptaki, małe ssaki; oczywiście również ptasie i gadzie jaja. Okazjonalnie zdarza im się spożywać padlinę, choć nie wydaje się aby była ona dla V. bengalensis łakomym kąskiem, tak jak to bywa w przypadku niektórych, innych gatunków waranów.

Rozmnażanie warana Varanus bengalensis

Dojrzałość płciową uzyskują w wieku 5 i więcej lat (w warunkach terraryjnych wcześniej, bo już w 3 lub 4 roku życia). Na obszarach Indii okres godów obejmuje 2 monsunowe miesiące – czerwiec i lipiec. Same gody poprzedzone są walkami samców. Jaja składane są w sierpniu, w wykopanych jamach, zbutwiałych pniach drzew czy też wykorzystywane są do tego celu kopce termitów – termitiery. Liczba składanych jaj jest zależna od wieku, wielkości i kondycji samicy. Te największe mogą jednorazowo złożyć ok. 30 jaj. Młode warany klują się przeważnie w marcu/kwietniu – większość z nich przychodzi na świat pod osłoną nocy lub we wczesnych godzinach porannych. Średnia długość całkowita wyklutego warana bengalskiego to ok. 20 cm (M.Ahsan & M.Saeed, 2004).

Uwagi nt warana Varanus bengalensis

Warany bengalskie zabijane były bez jakiegokolwiek umiaru. Na mięso, wytapiany tłuszcz czy ze względu na wysoko cenione walory skóry – największym powodzeniem cieszyły się skóry ciemnych okazów. Skóra warana bengalskiego jest stosowana m.in. do produkcji tradycyjnych, południowo-indyjskich instrumentów perkusyjnych – kanjira.

W połowie lat 70. XX wieku został wprowadzony zakaz handlu tym gatunkiem, jednak wiele krajów nie zamierzało respektować tej międzynarodowej umowy – jeszcze kilkanaście lat później setki tysięcy skór tych waranów było przedmiotem handlu, wielu krajów azjatyckich (Luxmoore & Groombridge, 1990).

Opracowanie i źródła informacji
Opracował Piotr Prokulewicz na podstawie: