Varanus mabitang

Spis treści

Waran Varanus mabitang

Varanus mabitang (Gaulke i Curio, 2001) to jeden z trzech gatunków owocożernych waranów (Varanus bitatawa, Varanus mabitang, Varanus olivaceus) należących do podrodzaju Philippinosaurus. Jest to duża jaszczurka, dorasta do ok. 175 cm. O ciemnoszarym lub wręcz czarnym ubarwieniu, z nielicznymi żółto zabarwionymi krawędziami łusek na szyi, grzbiecie i kończynach (widoczne tylko u części osobników). Niesamowity wygląd dopełnia czerwono-brązowy kolor oczu i różowy język. Varanus mabitang to gatunek endemiczny i jego zasięg występowania ogranicza się jedynie do zachodniej i północno-zachodniej części wyspy Panay, w centralnej części Filipin. Z 45000 ha lasu w tej części wyspy jedynie ok. 5000 ha jest objęta ochroną i tylko część nadaje się na siedliska tych waranów. Do największych wrogów tych waranów poza człowiekiem należą: ptaki drapieżne np. Spilornis cheela (wężojad czubaty) czy węże Python reticulatus (pyton siatkowany), których ofiarami stają się niedorosłe osobniki. Określenie płci większości gatunków waranowatych jest bardzo trudne – podobnie jest i w przypadku Varanus mabitang. Podczas gdy płeć okazu, który posłużył za wzór do opisania gatunku (holotyp) została ustalona przez sekcję, to w przypadku innych, odławianych osobników płeć była określana przy użyciu kontrowersyjnej metody – sondowania. W trakcie manipulacji zaobserwowano również wyraźne różnice w zachowaniu między płciami, co może być pomocne w ich seksowaniu – samce wykazywały wyjątkowo agresywne zachowania, natomiast samice były bardzo spokojne. Przy oględzinach osobników tego gatunku nie stwierdzono poważnych obrażeń – nowych czy też starych, zabliźnionych, które są tak często widoczne u dorosłych samców Varanus salvator – będących efektem ich rytualnych walk w dwunożnej postawie – w okresie godowym. Może to wskazywać na brak takich zachowań u samcówVaranus mabitang, zwłaszcza gdy również w trakcie obserwacji w terenie nie zauważono takiego behawioru.

Występowanie warana Varanus mabitang

Filipiny

Aktywność warana Varanus mabitang

Dzienna

Biotop warana Varanus mabitang

Naturalnym środowiskiem tych waranów są typowe dla południowo-wschodniej Azji lasy deszczowe z charakterystycznymi drzewami z rodziny Dipterocarpaceae (dwuskrzydłowate) osiągającymi nawet 60 m wysokości. Preferują nizinne lasy znajdujące się na terenach poniżej 500 m n.p.m. – jednak kilka obserwacji potwierdza ich obecność również w wyższych partiach – na wysokości do ok. 1000 m n.p.m. Należy jednak założyć, że przetrwanie tego gatunku zależy od istnienia lasów nizinnych; jest bardzo mało prawdopodobne, aby kilka osobników występujących na wyższych wysokościach mogło stworzyć stabilną, istotną populację tam żyjącą – należy uważać to jedynie za sporadyczną migrację.

Żywienie warana Varanus mabitang

Na ich dietę składa się wiele owoców gatunków roślin (w tym znaczna część jeszcze nieopisanych naukowo). W szczególności upodobały sobie owoce Pandanus spiralis iPinanga insignis (pokarm dostępny przez cały rok) czy Petersianthus quadrialatus (dawn. Combretodendron quadrialatus). W poszukiwaniu tych najsmaczniejszych, dojrzałych i już opadłych schodzą na ziemię. Bezpośrednie obserwacje pokazują, że w przeciwieństwie do pierwszych obserwacji zwierzęta te nie są ściśle owocożerne – zadziwiające jest, że mabitang żywi się nie tylko owocami, ale również zjada liście i kwiaty roślin należących do rodziny Begoniaceae (lokalna nazwa „Topsi”). Niekiedy dietę swą urozmaicają również bezkręgowcami (owady, skorupiaki i ślimaki) – w większej mierze dotyczy to młodych osobników.

Uwagi nt warana Varanus mabitang

To jeden z najrzadszych i najbardziej zagrożony wymarciem gatunek dużych waranów,objęty projektem PESCP, który skupia swe działania na ochronie lasów i powiększaniu ich areału oraz na podnoszeniu ekologicznej świadomości miejscowej ludności. Badania nad Varanus mabitang były sponsorowane przy udziale Zoologische Gesellschaft Frankfurt jak i wsparciu przez DGHT.

Niestety należy założyć, że populacja tych waranów osiągnęła już stan krytyczny spowodowany zbytnim zniszczeniem ich naturalnego środowiska. Jeśli nie dojdzie do drastycznych zmian, w możliwie najkrótszym czasie i wciąż kontynuowana będzie degradacja ich siedlisk to wielce prawdopodobne jest wymarcie tych dużych waranów w ciągu najbliższych lat.

Opracowanie i źródła informacji
Opracował Piotr Prokulewicz na podstawie: