Varanus mertensi – waran Mertensa

Varanus mertensi – waran Mertensa

Varanus mertensi jest uważany za jednego, z mniejszych przedstawicieli podrodzaju Varanus – w skład którego wchodzi 8 gatunków (Varanus giganteus, Varanus gouldii, Varanus komodoensis, Varanus mertensi, Varanus panoptes, Varanus rosenbergi, Varanus spenceri, Varanus varius).

Podstawowe ubarwienie części grzbietowej od ciemnooliwkowego, ciemnobrązowego aż po czerń, z nieregularnymi, kremowymi lub bladożółtymi plamkami. Ubarwienie to sprawia, że bardzo trudno zauważyć jest te warany w trakcie ich przebywania w wodzie. Gardło i część brzuszna jaśniejsza – żółtawa, może być pokryta szarymi plamkami lub nieregularnymi pasami. O gładkich łuskach nadających błyszczącego wyglądu, szczególnie gdy ich skóra jest jeszcze wilgotna.

Biotop

Obszarem występowania Varanus mertensi są tropikalne tereny północnej części kontynentu położone w Australii Zachodniej, na Terytorium Północnym i w Queenslandzie (zach. część płw. York).

To najbardziej związany ze środowiskiem wodnym przedstawiciel australijskich waranów. Są obecne w bezpośredniej bliskości cieków i zbiorników wodnych (rzeki, strumienie, jeziora i stawy), występują również na terenach rolniczych, poddawanych melioracji. Doskonale pływa i nurkuje, potrafi też wspinać się po krzewach, drzewach czy skałach. Schronienia w postaci wykopanych nor czy też szczelin skalnych zlokalizowane są na brzegach zbiorników, a wejścia do nich najczęściej na poziomie wody. Na kryjówki adaptują też dziuple żywych czy też martwych, powalonych drzew. Do rzadkości należy widok tych waranów w oddaleniu od wody.
W odróżnieniu od niektórych, innych gatunków waranów zamieszkujących ten obszar warany Mertensa są aktywne przez cały rok, ma to zapewne związek z całoroczną dostępnością do pokarmu jak i ścisłym powiązaniem ze środowiskiem w jakim żyją.

Oczywiście widoczne będą różnice w aktywności w porze suchej/deszczowej, choćby z powodu różnic temperatury powietrza i wody między porą deszczową, a suchą.
Nawet 61% dziennej aktywności w porze deszczowej warany Mertensa mogą spędzać w wodzie, w porze suchej jest to zaledwie 25% i w tym okresie znacznie więcej czasu poświęcają na wygrzewanie się.

Varanus mertensi ma zdolność do bycia aktywnym nawet w niskich temperaturach. Udokumentowano przypadki ich aktywności w sezonie zimowym, gdzie temperatura wody wynosiła zaledwie 17°C.
Niezwykle interesującym jest fakt wykazania u Varanus mertensi najwyższego poziomu absorbcji energii cieplnej, spośród wszystkich waranów żyjących na tym najmniejszym kontynencie. Takie przystosowanie ułatwia im szybkie podnoszenie temperatury organizmu po wyjściu z wody – w trakcie wygrzewania się w promieniach słonecznych..

Żywienie

Waran Mertensa jest aktywnym, oportunistycznym łowcą, poluje zarówno w wodzie jak i na lądzie. Dieta zróżnicowana, w jej skład wchodzi wiele różnych bezkręgowców (wodnych jak i lądowych) i małych kręgowców: owady (m.in. świerszcze, koniki polne, larwy chrząszczy) i in. stawonogi (pająki), skorupiaki (słodkowodne kraby Holthuisiana sp. wydają się być niezwykle ważnym, a zarazem ulubionym elementem diety tych waranów, raki Cherax quadricarinatus), mięczaki, ryby, płazy, gady oraz ich jaja, gryzonie (Shine, 1986; Losos & Greene; 1988). Czasem nawet połakomią się na ptaki i ich jaja, nie pogardzą również padliną i resztkami pozostawionymi przez człowieka, choć nie stanowią one znaczącego udziału w ich diecie (Shine 1986; Philippen, 1994).

W warunkach niewoli powinniśmy zapewnić im zbliżone, zróżnicowanie pokarmu. W żywieniu dobrze sprawdzą się wszelkie, łatwo dostępne owady karmowe, mięczaki i skorupiaki, kręgowce (ryby, gryzonie). W przypadku tych ostatnich należy podawać stosunkowo małe zwierzęta karmowe, w innym przypadku warany mogą odmówić ich pobierania.

Terrarium

Przestronny zbiornik np. akwaterrarium o minimalnych wymiarach 250x100x150 cm z dużą częścią wodną, pozwalającą naszym podopiecznym na swobodne pływanie i nurkowanie. O dobrej wentylacji, która pozwoli na prawidłową cyrkulacją powietrza wewnątrz zbiornika. Część lądowa z odpowiednio umocowanymi konarami i tubami z dębu korkowego jako schronienia. Możemy też wykonać ściankę strukturalną, z odpowiednio wzmocnioną półką na której nasi podopieczni będą mogli wylegiwać się. W przypadku chowu tego gatunku woda to niezwykle ważny aspekt. Nieodzowna jest regularna jej filtracja, usuwająca zarówno resztki pokarmowe jak i odchody. Temperatura wody ok. 28°C.

Temperatura

W dzień 26-32°C, lokalnie nawet powyżej 40°C. W nocy kilkustopniowy jej spadek.

Wilgotność

 

Rozmnażanie

Dojrzałość płciową osiągają w wieku ok. 3 lat. Pora deszczowa to czas godów, poprzedzony rytualnymi walkami samców o możliwość zapłodnienia samicy. Jaja w liczbie do 11, a w warunkach niewoli nawet do 14 sztuk (Irwin, 1986) składane są przez samice na początku pory suchej, inkubacja trwa 9-10 miesięcy – podczas następnej pory deszczowej klują się warany. Tak długa inkubacja u Varanus mertensi może być czynnikiem, który zwiększa przeżywalność wyklutych waranów, a to dzięki ogromnej dostępności do zróżnicowanego pokarmu w tym okresie. Wyklute warany mierzą 24-27 cm długości całkowitej i o wadze 24-28 gramów (Brotzler 1965).

Niezbyt częste są doniesienia o rozmnożeniu tego gatunku w niewoli. Już w latach 90. XX wieku udało się to jednemu z niemieckich hodowców – Berndowi Eidenmüllerowi. Inkubacja w temp. 27-28°C trwała 265-316 dni.
Natomiast w 2010 r., w Zoo Aquarium Berlin samica złożyła 6 jaj. Inkubacja w temp. 29,5°C trwała 210-250 dni. Średnia długość wyklutych waranów wynosiła 25 cm i wadze ok. 25 gramów (Warkentin & Kessner, 2011).

Podobnie jak w przypadku innych gatunków odchów młodych nie powinien nastręczać problemów. Utrzymujemy je w warunkach zbliżonych do tych, co dorosłe osobniki. Wymagana część wodna – maluchy tuż po wykluciu są zdolne do pływania i bez obaw korzystają z tej możliwości. Pokarm zaczynają pobierać zazwyczaj w 5-6 dni po wykluciu (wyklute warany w Zoo Aquarium Berlin zdecydowały się na pierwszy, w swoim życiu posiłek dopiero w 12 dniu). Podajemy im wszelkiego rodzaju owady karmowe, rozmiarowo dobrane do wielkości maluchów, możemy też wpuścić małe rybki na które z ochotą będą polować. W miarę wzrostu waranów poszerzamy ich dietę o małe gryzonie.

Niezbędna suplementacja – witaminy, makro- i mikroelementy (w szczególnośći wapń).

Uwagi

Ciągłe poszerzanie obszaru występowania przez ropuchy aga – Rhinella marina (skolonizowała już 80% terenów występowania tych waranów) wpływa na zmniejszenie populacji Varanus mertensi – warany te nie są odporne na toksyny wydzielane przez te płazy i giną po ich spożyciu.

 

Opracował Piotr Prokulewicz na podstawie:

1. Varanoid Lizards of the World E.Pianka & D.King & R.King.

Liczba wyświetleń: 1663