Xenagama batillifera

Xenagama batillifera – agama

Xenagama batillifera (Vaillant, 1882) to niewielka, nie przekraczająca 15 cm dł, masywnie zbudowana agama. Charakteryzuje się silnie skróconym ogonem, którego nasada i przednia część są mocno spłaszczone, tworząc specyficzną tarczkę. Tylna połowa ogona jest wąski i spiczasta. Boki tarczki ogonowej chronione są dużymi, ostrymi łuskami a wierzch pokrywają spłaszczone łuski tworzące specyficzny pancerz. Łuski na grzbiecie są guziczkowe, spłaszczone. łuski po bokach ciała i na kończynach z wyraźnym kilem. Kończyny tej jaszczurki są krótkie, bardzo masywne. Pazury na dłoniach są silnie wydłużone, co pomaga przy kopaniu nor. Głowa jest duża w stosunku do wielkości ciała i masywna, o silnych szczękach. Po boku tułowia od otworu usznego aż do nasady ogona biegnie widoczny rząd powiększonych łusek. Całe ciało tej agamy jest silnie spłaszczone, co jest widocznym przystosowaniem do życia wśród rumowisk skalnych z dużą ilością szczelin i jamek. Ubarwienie wierzchniej strony ciała jest dostosowane do koloru podłoża na którym bytuje jaszczurka. Najczęściej jest zdominowane przez kolor szary, brązowy lub rdzawy, z jasnobrązowymi lub żółtawymi plamkami. Wzdłuż kręgosłupa biegnie jaśniejsza, żółtawa pręga.

Nazewnictwo

Nazwa angielska: Vaillant’S Strange Agama, (Dwarf) Turnip Tail Agama

Nazwa niemiecka: Biberschwanzagame

Podgatunki

Brak wyróżnionych podgatunków.

Długość życia

Ok 7 lat.

Występowanie

Etiopia, Somalia

Aktywność

Dzienna

Odmiany

Brak.

Wygląd

Wygląd samca

Samiec jest nieco mniejszy i szczuplejszy od samicy. U dojrzałego płciowo samca wyraźnie są zaznaczone pory udowe. Podczas okresu godowego podgardle i pysk samca przybiera intensywne niebieskie lub fioletowe ubarwienie. Poza okresem godowym na podgardlu widoczny jest delikatny, zielonkawy lub szary deseń.

Wygląd samicy

Samica jest nieco masywniej zbudowana i zazwyczaj większa od samca. Brak porów udowych.

Cechy szczególne

Najbardziej charakterystyczną cechą tego gatunku jest tarczka ogonowa, utworzona przez poszerzone, spłaszczone łuski i tworząca swoisty pancerz. Krawędzie tarczki uzbrojone są w zaostrzone, kolcowate łuski. Przypuszczalnie jest to przystosowanie obronne. W przypadku ataku drapieżnika jaszczurka wciska się w szczeliny skalne, zaklinowując wyjście twardą tarczką co uniemożliwia wyciągnięcie jej z kryjówki.

Biotop

Jest to gatunek doskonale przystosowany do bardzo trudnych warunków panujących na pustynnych, suchych wyżynach Etiopii i Somalii. Zasiedlają wyżyny, płaskowyże, kaniony i klify nawet do 2000 m n.p.m. Rejony te charakteryzuje się bardzo niskimi opadami, skąpą roślinnością i wysokimi amplitudami dobowych temperatur. Na swoje terytoria wybiera obszary skaliste, z dużą ilością rumowisk skalnych, obfitujących w szczeliny i jaskinie.

Temperatura

W naturze temperatura w dzień często przekracza 35°C, w nocy może spadać nawet do 5°C. W terrarium należy utrzymywać temperaturę w zakresie 28-32°C, w najcieplejszym miejscu do 35°C. W nocy temperatura powinna spadać do ok 20°C

Wilgotność

Około 50%.

Terrarium

Terrarium pustynne. Jako, że jest to gatunek ściśle związany ze środowiskami skalistymi, terrarium musi mieć zbliżony charakter. Na podłoże najlepiej wykorzystać mieszaninę piasku, żwiru i gliny. Na nim koniecznie należy wyłożyć dużą ilość różnej wielkości kamieni, poukładanych w taki sposób aby tworzyły zarówno pionowe jak i poziome powierzchnie z licznymi szczelinami. Koniecznie trzeba zapewnić odpowiednią ilość kryjówek. W centralnym punkcie terrarium należy umieścić kamień większy i wyższy od pozostałych, który będzie stanowił grzędę obserwacyjną. Warto także zainstalować ściankę strukturalną imitującą skały, dzięki czemu zwiększymy powierzchnię aktywności gadów. W terrarium można wstawić żywe rośliny tropikalne, takie jak sukulenty czy kserofilne trawy. Koniecznie należy unikać roślin toksycznych i posiadających kolce lub ciernie. Agamy te mają silnie rozwinięty instynkt kopania, dlatego wszelkiego rodzaju ciężkie elementy wystroju terrarium muszą być tak zabezpieczone aby podkopane nie obsunęły się i nie spowodowały kontuzji u jaszczurek.

Wielkość terrarium dla dorosłego osobnika minimum 80x40x40 cm. Wielkość terrarium dla pary 100x50x40 cm.

Oświetlenie

Cykl 12 godzinny. Stosujemy UVB 10%.

Żywienie

Odżywiają się wszelkiego rodzaju małymi bezkręgowcami. W naturze ich łupem padają przede wszystkim mrówki, chrząszcze i szarańczaki. Niekiedy zjadają także skorpiony i inne jadowite pajęczaki. Sporadycznie uzupełniają swój jadłospis pokarmem roślinnym, płatkami kwiatów lub kolorowymi owocami.

Rozmnażanie

Okres godowy w naturze trwa od lipca do września. Samiec aktywny płciowo przybiera szaty godowe, z jaskrawo niebieskim podgardlem i pyskiem. Jeżeli na jego terytorium znajdzie się dojrzała samica wykonuje rytmiczne kiwnięcia głową w celu zainteresowania i zwrócenia na siebie uwagi. Dalszym elementem godów są pogodnie, podczas których samiec kąsa samicę w luźną i mocną skórę na karku. Po ok miesiącu od kopulacji samica składa od 6 do 10 jaj, najczęściej pojedynczo lub parami w kilku wykopanych w luźnym podłożu kryjówkach. Inkubacja trwa ok 45-50 dni. Młode po wykluciu mają ok 2,5 cm dł.

Zimowanie

W naturze osobniki żyjące w wyższych partiach wyżyn wykazują znacznie mniejszą aktywność przez kilka miesięcy chłodniejszych temperatur. Nie zapadają w typową hibernację. W warunkach sztucznych zimowanie będzie stymulowało zachowania rozrodcze. Na okres ok 1-1,5 miesiąca obniżamy temperaturę dzienną do ok 20°C, w najcieplejszym miejscu do 25°C. Nocna temperatura powinna spadać do ok 16-18°C.

Uwagi

Obecnie gatunek ten stosunkowo często rozmnaża się w warunkach sztucznych i można nabyć osobniki rozmnożone w hodowli. Niekiedy zdarzają się jednak jeszcze okazy pochodzące z odłowu. Okazy takie często są skrajnie wyczerpane transportem. Przy ewentualnym zakupie należy poddać je kwarantannie i zapewnić jak najwięcej spokoju. Często są bardzo silnie odwodnione, konieczne jest zapewnienie im źródła wody. Dodatkowo większość osobników jest nosicielami pasożytów, zarówno zewnętrznych jak i wewnętrznych a także często mają poważne kontuzje powstałe podczas transportu (połamane palce i kończyny, ubytki palców). Podstawowymi problemami w chowie terraryjnym jest bardzo duża stresogenność tego gatunku i duża śmiertelność osobników odławianych. Osobniki pochodzące z hodowli są znacznie mniej stresogenne i wykazują mniejszą płochliwość.

Opracowanie i źródła informacji

Jakub Kowalski

Na podstawie własnych doświadczeń oraz:

Reptile-database.reptarium.cz
Keeping & Breeding the Dwarf Shield Tailed Agama ( Xenagama taylori). By Terry Mc Gleish
Barts, M. 2001. Xenagama batilifera (VAILLANT). Sauria 23 (3)

Liczba wyświetleń: 3192